Gelibolu Peynir Helvası

Gelibolu Peynir Helvası, tuzsuz beyaz peynir, un ve şekerin bir araya gelmesiyle oluşturulan bir peynir tatlısıdır. Günümüzde pek çok üreticisi, satıcısı ve çeşidi bulunmakta olsa da, peynir helvasının Gelibolu’ya ve Çanakkale’ye özgü bir tat olmasını sağlayan Zaferler Pastanesi’dir.

Peynir Helvası Tarihi

Peynir helvasının tarihi, Türkler’in Rumeli’ye geçişine kadar uzansa da yazılı bir kaynak olmadığı için hikayeden öteye gitmiyor. 1354 yılında Türkler’in ilk defa Rumeli’ye geçmesi ile (Çardak’tan Gelibolu’ya) bölgeye yerleşen sürü sahiplerinin koyunları, her yıl Mayıs ayında kırkılırmış. Kırkılan yünlerden gelir sağlayan sürü sahipleri çobanlara ve misafirlerine peynir helvası yaptırıp ikram edermiş. Aslında bir çoban helvası olan peynir helvası, 1950 yılına kadar bu şekilde ikram edilerek dağıtılır. Kısacası babadan oğula geçen bir gelenek haline gelir.

Yıl 1950’ye geldiğinde Süleyman Batır isimli kişi kayınpederi Kozludereli Mehmet Emin Kayyar’ın desteğiyle Şen Pastanesi’ni açar. Emin Kayyar, babası Seyit Ali Kahya’dan öğrendiği peynir helvası tarifini damadına da öğretir. Bu vesileyle peynir helvası ilk defa bir gelenek ikramı olmaktan çıkarak, tezgahta satılan bir tatlıya dönüşür.

1956 yılında Şen Pastanesi’nin işleri arttığından dolayı dar gelen mekanı büyütmek için çarşı içinden yeni bir dükkana geçilir. Bu taşınma sonrasında pastanenin adı da Süleyman Batırın oğlu Zafer’in adını alarak Zafer Pastanesi olarak değiştirilir ve mekan günümüzde de hala bu isimle işletilir.

Osmanlı Devlet Arşivleri’ndeki kaynaklarda yaklaşık 60 çeşit helvadan bahsedilir. “Taze Peynir Helvası” da bu çeşitlerden biri olarak kayıtlara geçmiştir. Bunun dışında basılmış olan ilk Türk Yemek Kitabı olan 1800’lü yıllara ait Kitâbü’t-Tabbâhîn’de şeker ve bal ile yapılan peynir helvası tarifi mevcuttur.

Günümüzde Peynir Helvası

Anadolu’nun hemen her bölgesinde, peynir ile yapılan birçok farklı tarif bulunmaktadır. Fakat Gelibolu Peynir Helvası’nı diğer peynir helvalarından ayıran şeyler, içeriğinde irmik, yumurta, bitkisel veya hayvansal yağ gibi farklı mamuller bulunmamasıdır.

Sade, fırınlanmış, üzerine dondurma, antep fıstığı, ceviz ilave edilerek servis edilmekte bile olsa tüm bu seçenekler tüketicinin zevkine göre şekillenmektedir. “Ben sade sevsem de eşim, dondurmalısını daha çok seviyor. Tamamen damak tadıyla alakalı bir durum.”

Marmara Bölgesi’nin büyük bir çoğunluğunda “Höşmerim, Peynir Tatlısı veya Peynir Helvası” olarak anılan tatlılar üretilmektedir. Fakat Gelibolu Peynir Helvası’nı bu ürünlerden ayıran en önemli fark, bazı ürünlerin peynirin suyuyla birlikte pişirilip içine irmik konularak, bazısının yumurta sarısı ve nişasta konularak, bazısının üzeri kızartılarak, bazısının da şerbette kaynatılarak yapılmasıdır.

En İyi Peynir Helvası Markası

Söz konusu gıda olduğu zaman en iyi kelimesi bize göre göreceli bir kavramdan öteye geçememektedir. Pek çok ilde bu ürün satılıyor olsa bile Çanakkale ili bu helvanın ana vatanıdır ve birçok yerinde üretilip satılmaktadır. Benim düşüncem ise şu şekilde: Ben Gökhan Can, babam Orhan Can, dedem Hüseyin Can ve büyük dedem İsmail Şevki Can hepimizin kütüğü Kozludere’dir. Kozludere günümüzde Cevizli adıyla bilinir ve Gelibolu’nun bir köyüdür. Benim peynir helvası ile tanışmam çocukluk yıllarımda babannemin bizi Gelibolu’ya gezdirmeye götürmesiyle olmuştur. Köylümüz ve komşumuz olan Zafer Pastanesi’nin sahipleri ile bizimkilerin tanışıklığı vasıtasıyla bu tatlıyı ilk olarak Zaferler’de yedim ve damak tadım da buna aşina olmuş. Bu unsurdan dolayı ilk tercihim Zafer olacaktır. Fakat farklı yerlerde ikamet etmek ya da araç yolu güzerhında bulunmaması gibi etkenlerden dolayı canım istediğinde farklı yerlerden de alıp yerim. İllaki burası olacak gibi bir takıntım yok. Bu maksatladır ki güzel peynir helvası yiyebileceğiniz birkaç mekanı sizler için sıraladım. Benim gibi siz de size hangisi yakınsa veya yolunuzun üstündeyse onu tercih edebilirsiniz.

Zafer Pastanesi

Merkez: Camikebir Mahallesi Atatürk Caddesi No:33 Gelibolu/Çanakkale

Şube: Yazıcızade Mahallesi Şehit Celil Alan 1. Sokak 21/23B  Gelibolu/Çanakkale

Gelsüt

Adres: Yazıcızade Mah. E24 Karayolu Cad. No: 37/A Gelibolu/Çanakkale

Kadir Usta

Adres: Namık Kemal, Arap İbrahim Paşa Cd. No:24, 17000 Merkez/Çanakkale

Uzun lafın kısası, yüzyıllardır farklı amaçlar doğrultusunda üretilen ve tüketilen peynir helvasını daha önce yemediyseniz ve Çanakkale’ye geldiyseniz, mutlaka denemenizi tavsiye ediyoruz. Listemizdeki yerlerden birinden denerseniz lezzetli bulacağınızdan eminiz. Bu arada Çanakkale’deki diğer yerler için Çanakkale Gezilecek Yerler listemize göz atabilirsiniz.

Gelibolu Peynir Helvası Tarifi

Gelibolu Peynir Helvası’nın daha lezzetli olması için, koyun, keçi ve inek sütlerinden elde edilmiş yağlı beyaz peynir gereklidir. Biz tarifte orijinali olan, odun ateşinde ve bakır tencerede pişirilen şeklini anlattık. Sizler ocakta küçük gözde ve kısık ateşte pişirebilirsiniz. Bakır tencereniz yok ise kalın tabanlı çelik tencerede de pişirebilirsiniz.

Malzeme Listesi:

• 1 kg tuzsuz beyaz peynir
• 300 g un
• 400 g toz şeker

Yapılışı:

• Öncelikle tuzsuz peyniri kalaylı bakır tencereye döküyoruz.
• Tencereyi hazırda bekleyen odun közünün üstüne yerleştirerek peynir eriyene dek karıştırıyoruz.
• Erime kıvamına gelen peynirden hemen sonra tencereye unu ilave ediyoruz ve sakız kıvamına gelene kadar karıştırmaya devam ediyoruz.
• Sakız kıvamına geldikten sonra pişmeye devam eden peynirin üzerine, şekeri yavaş yavaş döküyoruz ve bir yandan da karıştırmaya devam ediyoruz.
• Şekerin tamamen eriyerek helvaya karışmasının ardından tencereyi ateş üzerinden alıyoruz.
• Ateşten indirilen tenceredeki helva artık servis edilmeye hazır. Tercihen metal bir tepsiye yayarak tencereden alabilirsiniz.
• Afiyet olsun.